Şirketler beyin göçüne geçit vermiyor

“Dayanıklı ekonomilerin yolu, beyinleri cezbeden şirketlerden geçiyor”

Günümüzde her türlü büyüklükteki işletme için “dayanıklı şirket” olabilmenin yolu nitelikli insan kaynağı için cazibe merkezine dönüşmekten geçiyor. Nitelikli insan kaynağı ise daha dijital, çoklu yeteneklere sahip, paylaşımlı işbirliği modellerine açık çalışan profili olarak tanımlanıyor. Bugünün çalışanları ofislerin dört duvarı arasında sıkışmak yerine aynı anda birden fazla yapıya entegre, oldukça esnek bir şekilde faaliyet gösteriyor. Ülkeler de çalışan profilindeki bu değişime ayak uydurmanın izini sürüyor. Yazılımcılardan sağlıkçılara kadar çok sayıda sektördeki yetenekler, belirsizliğin yükseldiği dünyada rotalarını yeniden çizerken, beyin göçü ülkeler için ciddi bir tehdit yaratıyor.
Türkiye’nin ivedilikle beyin göçünü tersine çevirmesi gerektiğini belirten Aile Şirketleri Uzmanı ve Ortak Akıl Danışmanlık Kurucusu Dr. Yılmaz Sönmez şunları söyleidi; “TÜİK verilerine göre ülkemizden en çok göç edenler yüzde 26 ile 20-29 yaş arasındaki gençler olarak öne çıkıyor. Üstelik 18-25 arası gençlerin yüzde 82,9’u imkan olsa başka bir ülkede yaşayabileceğini söylüyor. Bugün 12 bin Türk akademisyen yurtdışında ve 2023’ün ilk çeyreğinde 700 doktorun yurtdışına çıkış için belge talep ettiği görülüyor. Beyin göçünü tersine döndürmek için şirketlerimize büyük roller düşüyor. Ülkeler için makro düzeyde yaşanan sıkıntı, şirketler için de fazlasıyla geçerli. KOBİ’ler durum çok daha kritik. Finansal kırılganlıklar, aile şirketi-yoğun yapı ve düşük dijitalleşme düzeyi, genç yeteneklerin gözünü korkutuyor. Çünkü bu senaryo, hem yetersiz maaş hem ihlal edilen yönetim ve inisiyatif alanları hem de arzu edilen yeteneklerin entegre edileceği dijital altyapının olmadığı bir durumu resmediyor. Yeni yetenekleri cezbetmek bir yana, birçok şirket yeteneklerini yurtdışındaki rakiplerine, bazen çok daha düşük pozisyonlara rağmen kaptırıyor.”

Başarı ve kariyer odaklı yol haritası

Gençlere başarı ve kariyer odaklı yol haritası sunan şirketlerin beyin göçüne geçit vermediğini kaydeden Dr. Yılmaz Sönmez, şirketlerin beyin göçünü tersine çevirebilmelerine ilişkin şu yol haritasını sundu:
“Dünyada dayanıklı ekonomilerin yolu, beyinleri cezbeden şirketlerden geçiyor. Bu noktada öncelikle açık şirket politikası benimsenmeli. Şirketlerimiz geleneksel yaklaşımlardan vazgeçerek akran şirketlerle işbirliklerine ve yetenek takaslarına sıcak yaklaşmalı. Böylece ölçekler büyüyecek, proje bazlı iş yapabilme yeteneği gelişerek, projeci yaklaşıma sahip yetenekler cezbedilecektir. Öte yandan önemli olanın fiziksel varlık değil, verimlilik olduğu felsefesinden hareketle yeteneklere esnek çalışma modeli benimsenmeli.”

Geleceğin teknolojilerinin benimsenmesi kritik önemde

Geleceğin dünyasına yön veren yapay zeka gibi yeni nesil teknolojilerin sunduğu verimliliğin şirketlerin faaliyetlerine sürdürülebilirlik kazandırırken beyin göçünü tersine döndürebileceğini söyleyen Dr. Yılmaz Sönmez şunları belirtti:  “Şirketler dijital dönüşüm adımlarını hızlandırarak genç yetenekler için cazibe merkezlerine dönüşebilirler. CRM, ERP, yapay zekayı, IoT, robotik teknolojiler gibi atılımlarını gerçekleştirerek verimlilik iklimi yaratılmalı. Böylece, birimler arası esneklik ve iletişim sağlanarak, yeteneklerin çalışacağı uygun ortam inşa edilmeli.”

Şirket içinde liyakat havuzu oluşturulmalı!

Genç yetenekleri gelecek hedeflerine ulaştıracak kritik adımlardan birinin de şirket içinde liyakat havuzu oluşturmanın olduğunu vurgulayan Dr. Yılmaz Sönmez şöyle devam etti; “Sadece bugünün değil, yarının yeteneklerini de cezbedebilmek için hem şirket içinde liyakat havuzu oluşturulmalı hem de üniversiteler, kariyer platformları gibi kaynaklarla temasa geçilerek, adalet ve şeffaflık eksenli doğru liyakat modelleri benimsenmeli. İcracı roller ve alt roller yeniden tanımlanmalı, şirket bünyesine katılacak yeteneklere birim bazlı liderlikler atanmalı. Dijital lider, yeşil lider gibi rollerle inisiyatif verilmeli. Bu sayede sadece maddi arka plana değil, duygusal aidiyete de yatırım yapılmalı.”

Adil ve şeffaf bir sistem kurulmalı!

Şirket bünyelerinde genç yeteneklerin hızlı ama emin adımlarla yükselebildiği adil ve şeffaf bir sistem kurulması gerektiğinin altını çizen Dr. Yılmaz Sönmez sözlerini şöyle tamamladı; “Yetenek Yönetimi birimleri profesyonel bir gözle oluşturulmalı; Geleneksel bordrolama merkezli İK birimleri yerine, yetenek yönetimi paradigması benimsenmeli. Hem şirket içi hem de şirkete yeni katılacak aktörlerin doğru rollere atandığı ve Bunu gerçekleştirmek ve işletme körlüğünü aşmak için profesyonellerden yönetim danışmanlığı hizmeti alınmalı.”