Harran ulu cami ile ilgili anlatılan bir efsaneyi Urfa Efsaneleri kitabımda kullanmıştım. Efsaneye göre Isparta’dan getirilen gül kokularıyla Harran ulu caminin toprağı karılmış. Bu yüzden her yağmur sonrası Harran gül yağı koktuğu söylenir. Bu bir efsane tabi. Efsanenin gerçekliği de vardır elbette. Dün akşam Teke Tek programında Harran konuşulurken kazı başkanı Mehmet Önal, Ulu caminin yanında yaptıkları kazıda hamam ortaya çıktığını ve 400 adet parfüm şişeleri bulduklarını söyledi. Anında aklıma Ulucami efsanesi geldi. Ve yağmurdan sonra toprak kokusunu düşündüm… Efsane ve hakikatin iç içe geçtiği yer işte burası dedim.
Bir başka nokta ise Harran’da bir çok hamam olduğu ve Harran’ı çevreleyen hendeğin içini Cullap ve Daysan nehri sularının doldurduğu… Harran tarihte oldukça sulak bir şehirmiş. Moğol talanından sonra kuraklığa gömülmüş. Fikret Otyam’ın 1950’lerde gezip görerek yazdığı Harran’ı okuduğunuzda içiniz ürperir. İnsanlar sarnıçlardan kurtlu su içerler. Hem de eşlerinin eşarbını süzgeç yaparak suyu temizlerler! Salgın hastalıktan insanlar kırılır…. Bugün su olmasına rağmen Harran’da hamam yok! Tarihsel Harran ile Trajik Harran birbirine çok uzak!
Bir diğer nokta Harran’dan büyük adamlar çıkmış. 400’ün üzerinde alimden bahsediyorlar. Ama ben sayılara bakmıyorum. Bu dört 400 alimin içinde üç kişiye dikkat çekmek istiyorum. Birincisi Cabir b. Hayyan. Büyük bir ilim adamı. Kimyacı ve filozof! Bizden daha çok Avrupa’nın tanıdığı ve etkilendiği bir isim. İkincisi İbn Teymiyye. Etkisi bugün dahi devam eden, fikirleri tartışılan bir alim! Döneminin bütün Harran alimlerini toplasanız ancak bir İbn Teymiyye eder! Üçüncü Sicilya Fatihi alim ve komutan Fırat b. Esed! Harranlı bu komutan ve alimi kimse bilmez. Sicilya’yı fethedip orada şehit düşmüştür! Bunlar da bugünün Harranlılarına benzemeyen Harranlılar! İslami aydınlanmanın ve fetihlerinin çocukları…
HARRAN’DA BİN YILLIK ‘PARFÜM DÜKKANI’ BULUNDU HTTP://AANE.WS/.Sİ
