Türkiye’de asrın felaketi olarak nitelendirilen ve on binlerce can kaybına neden olan deprem sonrasında dayanıklı konutlar ve kentsel dönüşüm yaşamsal önem kazandı. Ülke olarak el birliğiyle yaraların sarılmaya çalışıldığı şu günlerde yeni depremlere karşı yapı stoğunun güçlendirilmesi gerekliliği de bir kez daha gün yüzüne çıktı. Birinci derece deprem kuşağı üzerinde yer alan İzmir’de geçtiğimiz yıllarda yaşanan deprem afetinde önemli can ve mal kayıpları yaşayan vatandaşlar, oturdukları binaların güvenliğini sorguluyor.
İzmir’deki binaların yüzde 60 -70 gibi bir oranda yenilenmesi gerektiğine dikkat çeken inşaat ve gayrimenkul sektörü temsilcileri, kentin sağlıklı yapı stoğuna bir an önce kavuşturulmasının önemini vurguladı.
Müteahhitler Federasyonu Başkanı ve İZTO Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Kahraman konuyla ilgili şunları söyledi:
“Depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet yaralılara acil şifalar dilerim. Milletimizin başı sağolsun. Bir kez daha deprem gerçeği ile yüz yüze geldik. Yıkılan binalara baktığımızda büyük bölümü 1999 yılı öncesi yapılan ruhsatlı ve mühendislik hizmeti almayan kaçak yapılardan oluşuyor. Deprem yönetmeliğinden sonra yapılan binaların da yıkıldığını gördük. Dikkate almamız gereken bence bu binalardır. Yapı denetim ve tüm mühendislik hizmetlerini alan bu binalar neden yıkıldı? Araştırmalar ve hasar tespitleri yapılıyor. İhmali olanlar var mı araştırılıyor. Burada bir ihmal silsilesi olabilir. Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın yaptığı hasar tespit ve çalışmaların sonucunu görmek gerekiyor. Bugün yaraları sarma zamanı; birlik beraberlik zamanı. İzmir ve İstanbul başta olmak üzere; ivedi tedbirler almamız gerekiyor. Dönüşümü hızlandırmak gerekiyor. Riskli yapı stoğumuz yüzde 60’ın üzerinde. Kentsel dönüşüm yapamıyoruz, master planların yapılarak öncelik sırasına göre riskli yapı stoğunu eritmemiz gerekiyor. Arsa üretmemiz gerekiyor. Tarım ve orman vasfını yitirmiş alanların kentsel dönüşüm rezerv alanı olarak planlanması ve arsa üretilmesinin sürece önemli katkı sağlayacağını düşünüyoruz.”
Gözde Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Op. Dr. Kenan Kalı şunları söyledi:
“Yaşanan depremin ardından bölge göç vermeye başladı. Bu göçün bir bölümü geçici bir bölümü de kalıcı olacaktır. Şu anda İzmir, İstanbul ve Antalya’ya göç söz konusu. İnsanlar tekrar geri dönmek isteyeceklerdir. İnsanların kültürel ve akrabalık bağları çok güçlü, orada arsaları, bahçeleri var. Bu süreçte yeniden yapılacak konutların sağlam olması ve kent planlaması çok önemli. Yeni ve sağlam kentler inşa ederek gelecek nesiller için daha yaşanılabilir eserler bırakmak mümkün. Bu konuda hükümetin hızlı adımlar attığını görüyoruz. Yaklaşık 2 yıl içinde bölgede önemli bir şehirleşme sağlanacaktır. Tüm kademelerdeki insanların daha çok çalışıp el birliğiyle ülkemizi, insanlarımızı refaha kavuşturmak için çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”
Sirius Yapı A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Barış Öncü şunları söyledi:
“Deprem olduktan sonra insanlar bulundukları bölgedeki zeminin ve binanın sağlamlığını sorgulamaya başladı. Deprem yönetmeliğine uygun yapılan yeni binaların da yıkıldığını gördük. Burada ya depremin şiddetiyle ilgili bir durum var ya da yapılan başka bir hata var. Binalar öngörülenin üstünde bir deprem şiddetine üst üste maruz kaldı. Deprem ve yapı denetim konularındaki ezberler de bozuldu. Bu konuda hükümet yerel yönetimler ve vatandaşlar ortak paydada buluşarak hareket etmeli. Burada siyaset üstü bir yaklaşımla vatandaşların can güvenliği ön planda tutularak hareket edilmeli. İmar planları ve kentsel dönüşüm planları uygulamaya konmalı. Ülke olarak depreme karşı kenetlenerek mücadele ediyoruz.”
Tanyer Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Münir Tanyer şunları söyledi:
“Türkiye’de özellikle 1998 yılından önce yapılan yapıların donatıları ve beton kalitesi düşüktü. 1998 yılından sonra kolon ve kirişlerde demirin daha çok kullanılması, beton standartlarının yükselmesi bina yapısının da güçlenmesini sağladı. Binanın zemine ve yanlara uyguladığı kuvvetlere karşı bütün bunların yapılması yönetmelikler açısından önemli. Bunların denetiminin de iyi yapılması gerekir. Yapı denetim uygulamalarında temelden itibaren bir sıkıntı olmaması lazım.”
Gayrimenkul Hizmet Ortaklığı (GHO) Genel Müdürü Özkan Yalaza şunları söyledi:
“İnsanlar, konut satın alırken artık sağlam ve depreme dayanıklı olanları tercih etmeleri gerekli. Metrekare ve sosyal donatılardan çok bina yapılırken hangi beton kullanılmış zeminde kazık var mı gibi altyapıya yönelik soruların da sorulması gerekiyor. Önemli olan binanın nereye nasıl yapıldığıdır. Sağlam bir kazık temel üstünde artık çoğu arazide binaların yapılması mümkün. Fakat bu da maliyeti artırıyor. Dönüşüm eğer ada bazlı olursa kente yeni alanlar kazandırmak mümkün olabilir. Bu konuda Bakanlıklar ve yerel yönetimlerin dönüşümü teşvik etmeleri gerekir.”
Erkaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Doğan Kaya şunları söyledi:
“Bu deprem bazı gerçekleri bizlere bir kez daha hatırlattı. Yaşanan depremin ardından vatandaşlar ulaşım açısından avantajlı, sağlam zeminli, depreme dayanıklı bölgeleri ve konutları tercih ediyor. Depremden sonra toplum çok bilinçlendi. Kent merkezinde oturmak eskisi kadar önemli değil artık. Bilinçli olan insanlar yer konusunda ısrarcı olmuyor. Zeminin daha sağlam olduğu noktalarda oturma kararı alıyor. İzmirliler de kaliteli konut için bütçesini zorluyor. Standardını yükseltmek için bütçesinin de üzerine çıkıyor. Artık insanlar bundan sonraki süreçte daha bilinçli hareket etmek zorunda.”
